انواع سرگیجه

 «سرگیجه»، به نوبه خود بیماری نیست، بلکه یک علامت است که ممکن است دلایل و عوامل مختلف داشته باشد. در دیکشنری وبستر «سرگیجه» اینطور تعریف شده؛ «احساسی که فرد تصور می کند دنیای خارج به دور او می چرخد یا فرد در آن محیط می چرخد.» این مشکل بدون هیچگونه پیش بینی بر فرد حادث می شود و معمولا به همراه حالت تهوع و استفراغ می آید. انواع خفیف این مشکل بیشتر به سردردهای ضعیف شبیه است.

● عوامل متداول سرگیجه

۱) سرگیجه پوزیسیونی تشنجی خوش خیم یا BPPV: این بیماری یکی از متداولترین انواع سرگیجه به شمار می رود و علت های مختلفی دارد که خیلی از آنها هنوز چندان شناخته شده نیستند. معمولاً گفته می شود که این بیماری به خاطر ایجاد کریستال های کربنات کلسیم شناور در دهلیز گوش واقع در گوش درونی حادث می شود. دهلیز گوش وظیفه یکی کردن آنچه ما می شنویم، می بینیم و احساس می کنیم را با سر و حرکات بدن به عهده دارد. به طور خلاصه، حفظ تعادل بدن بر عهده این اندام است. گوش های ما نقش بسیار مهمی را در این روند ایفا می کنند. گوش درونی قسمتی به نام حزون گوش یا لابیرنت در خود دارد که شامل سه کانال به شکل نیمدایره است. این کانال ها با یک مایع خاص احاطه شده است. عملکرد این کانال ها، انتقال اطلاعات مربوط به حرکات سر به عصب دهلیزی است. عصب این اطلاعات را به قسمت های مختلف مغز که کنترل هماهنگی بدن را بر عهده دارد، می رساند. افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند احساس گیجی می کنند و این گیجی معمولا همراه با حالت تهوع، عرق کردن و رنگ پریدگی است. این مشکل معمولا بطور ناگهانی ایجاد شده و در کمتر از ۳۰ ثانیه هم از بین می رود. این بیماری ممکن است بخاطر ایجاد یک تغییر ناگهانی در وضعیت بدن مثل غلت خوردن در تختخواب یا رفتن و بیرون آمدن از تختخواب، بوجود آید.

۲) سندرم منیه: این بیماری یکی دیگر از علل متداول سرگیجه است. علائم آن ضعیف شدن یا از بین رفتن حس شنوایی، صدای زنگ در گوش و سرگیجه های گاه و بی گاه می باشد. علت این بیماری هنوز ناشناخته است. افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند در گوش های خود احساس سنگینی و فشار کرده که به دنبال ضعف یا از بین رفتن شنوایی در یکی از گوش ها می آید و کمی بعد فرد دچار سرگیجه می شود. این مشکل گاهاً با حالت تهوع و استفراغ نیز همراه است. از بین رفتن شنوایی به تدریج برمی گردد و سرگیجه نیز کم کم از بین می رود.

۳) علل و عوامل دیگر: سرگیجه می تواند علت های دیگری هم داشته باشد که به تداول دو علت اول که ذکر شد نیست. این عوامل عبارتند از؛ سکته، تومرهای مغزی، پایین آمدن فشارِخون، نامنظم بودن ضربان قلب، تصلب شریان ها و سردردهای میگرنی. خیلی از داروهای تجویزی و غیرتجویزی هم می توانند منجر به ایجاد سرگیجه شوند. در برخی افراد داروها سرماخوردگی و آنفولانزا، مسکن ها و همچنین داروها فشارِخون دیابت، بیماری تیروئید، افسردگی و اضطراب نیز ممکن است باعث ایجاد سرگیجه شود.

● درمان های غیرجراحی برای BPPV

بهترین و مطمئن ترین درمان برایBPPV عملی ساده و غیرجراحی است که با تغییر دادن محل قرارگیری سر و بدن بیمار در مراحل خاص برای بیرون آوردن کریستا های کلسیم که موجب بیماری شده اند، انجام می گیرد. این عمل معمولا تحت نظر متخصص انجام می گیرد اما بهتر است که پزشکان نحوه انجام آن را به بیماران و خانواده آنها آموزش دهند. برخی پزشکان همچنین داروهای متوقف کننده ترشح دهلیز را برای بیمار تجویز می کنند. بخاطر عوارض جانبی این داروها مثل بی حالی و برهم خوردن تعادل، معمولا برای موارد شدید این بیماری تجویز می شوند. افراد میانسال به ویزه حساسیت بیشتری به این داروها دارند. مشکل دیگری که این داروها ایجاد می کند، کند کردن یا متوقف کردن هماهنگ شدن سیستم عصبی مرکزی با مشکلات سیستم دهلیزی است. گرچه داروهای متوقف کننده ترشح دهلیزی به کاهش علائم بیماری کمک می کند، به ویژه در کوتاه مدت، برای آنها که به نوع شدید این بیماری مبتلا هستند، متاسفانه جراحی بهترین راه حل است.

● درمان بیماری منیر

درمان هایی که برای بیماری منیه انجام می گیرد معمولا به اندازه درمان های بیماری BPPV تاثیرگذار نیستند. حمله های شدید معمولا با داروهای متوقف کننده درمان می شود. همچنین پایین آوردن مصرف نمک و مصرف داروهای دیورتیک (ادرارآور) که میزان آب بدن را کاهش می دهد، نیز به بیماران توصیه می شود. بیماران مبتلا به سندرم منیه بایداز مصرف مشروبات الکلی، شکلات، قهوه و سایر غذاهای حاوی نمک و شکر بالا خودداری کنند.

● نتیجه گیری

سرگیجه، یک بیماری نیست بلکه نشانه و علامتی است که می تواند دلایل بسیار داشته باشد و مهمترین این عوامل بیماری سرگیجه پوزیسیونی تشنجی خوش خیم یا BPPV و بیماری منیه است که برای اکثر افراد می توان بدون انجام عمل جراحی آن را معالجه کرد.

به نقل از :

http://iranaudiology.blogfa.com/post-90.aspx

کاشت حلزون در اطفال (قسمت دوم)

کاشت حلزون در اطفال

(قسمت دوم)

کاندیداتوری کاشت حلزون

امروزه، با افزایش کارایی و اثربخشی پروتزهای کاشت حلزون، تا حد زیادی معیارهای کاندیداتوری تغییر نموده است.

یکی از عواملی که بیشترین تاثیر را در تغییر معیارهای کاندیداتوری داشته است ،  افزایش قابل ملاحظه امتیاز بازشناسی گفتار(در مجموعه باز) در بیماران دریافت کننده کاشت حلزون می باشد.

در ارزیابی های بالینی ابتدایی، تنها بیمارانی که بهره ای از سمعک نمی بردند (امتیاز صفر در آزمون های بازشناسی جمله در مجموعه باز)، به عنوان کاندیدای کاشت حلزون در نظر گرفته می شدند.

نکته قابل ملاحظه، آن است که به واسطه پیشرفت هایی که در:

Ø      فناوریهای پروتز کاشت حلزون

Ø      فناوریهای مربوط به جراحی

Ø      راهبردهای پردازش گفتار صورت می گیرد

معیارهای کاندیداتوری کاشت حلزون به طور مستمر تغییر می کنند.

مجموعه ارزیابی های تعیین کاندیداتوری کاشت حلزون:

کاندیداهای کاشت  حلزون شنوائی،قبل از جراحی ، باید ارزیابی شوند که این ارزیابی ،از طرفی در ایجاد انتظار معقولانه از وسیله به فرد کمک می کند و نیز موجب آگاهی از نیازها و وضعیت فرد می گردد.

1.معاینات پزشکی

Ø     تاریخچه گیری کامل پزشکی

Ø     معاینات فیزیکی

Ø      شناسایی علت کم شنوایی که قبلا مشخص نبوده است.

Ø     بررسی سایر روشهای درمانی غیر از کاشت حلزون و اثربخشی آنها

Ø     بررسی سلامت عمومی بیمار

2. تصویربرداری از حلزون

انجام MRI و CT  از استخوان تمپورال برای بررسی رشد و تکامل و ساختارهای ماستوئیدی و گوش داخلی

بررسی وجود هرگونه ناهنجاری در گوش داخلی

• بررسی وجود     cochlear ossification

بررسی وجود ناهنجاری های مرتبط در استخوان تمپورال همچون نبود

عصب هشتم

3. ارزیابی های شنوایی

هدف اساسی: تعیین نوع و شدت کم شنوایی

مشتمل بر ادیومتری تن خالص(AC وBC) ،SDT ،SRT ، بازشناسی کلمه وOAE  تیمپانومتری و رفلکس اکوستیک می باشد.

4. ارزیابی های الکتروفیزیولوژیک

:ABR

Ø      از اهمیت ویژه ای برای ارزیابی نوزادان برخوردار است.

Ø      برای تایید نتایج ادیومتری رفتاری، مورد استفاده قرار می گیرد.

Ø      برای کمک به شناسایی بیماران مبتلا به ناهمزمانی شنوایی از اهمیت خاصی برخوردار است.

Ø         هرگونه احتمال وجود ناشنوایی عملکردی، حذف می گردد.

:ASSR

روشی عینی برای تخمین آستانه شنوایی نوزادان و کودکان

EABR:

Ø      تایید قابلیت تحریک الکتریکی یک گوش

Ø      با فاصله کمی قبل از عمل کاشت حلزون انجام می گیرد.

Ø     ارائه پالس های الکتریکی از طریق الکترودهای سوزنی قرار گرفته روی پرومونتوری

5. ارزیابی های مربوط به سمعک و آزمون های درک گفتار

Ø      مشتمل بر ارزیابی مهارتهای کشف در شرایط استفاده از سمعک است.

Ø      در این ارزیابی ها، آستانه شنوایی با تون واربل در فرکانسهای 250 تا 4000 هرتز تعیین می گردد.

Ø      SRT ،SDT ،UCL ،MCL و درک گفتار در شرایط تقویت شنوایی بدست می آید.

Ø      در شرایط تقویت تک گوشی و دوگوشی انجام می شود.

•         آستانه های شنوایی (با سمعک) قبل از کاشت با آستانه های شنوایی بعد از

Ø    کاشت مقایسه می شوند. "آستانه های کشف اصوات مد نظر می باشد."

6. ارزیابی های گفتار و زبان

• در این ارزیابی:

Ø      رشد و تکامل مهارتهای گفتاری و زبانی

Ø      مهارتهای زبانی بیانی و دریافتی کودک

Ø      مهارتهای تولیدی و درکی گفتار

Ø      وضعیت ارتباطی کودک با توجه به الگوهای هنجار رشد زبان

Ø      انتظار از بهبود مهارتهای زبان و گفتار

بررسی می گردند.

• در این ارزیابی ها، موارد مرزی (همچون ناهمزمانی شنوایی) نیز بهتر

شناسایی می شوند:

تاثیر اندک مداخلات درمانی و بهره مندی محدود از وسایل تقویتی

7. بررسی های روان شناختی

Ø    ارزیابی غیرکلامی توانایی های شناختی،اجتماعی،عاطفی،انطباقی برای شناسایی عواملی غیر از کم شنوایی که بر رشد مهارتهای شنوایی کودک تاثیرگذار می باشند.

Ø    به علاوه، مهارتهای مربوط به توجه و حافظه کودک مورد بررسی قرارمی گیرند.

8. مشاوره

Ø     بخشی از روند ارزیابی قبل و بعد از کاشت حلزون است.

Ø    در این مرحله، اطلاعاتی در مورد انواع وسایل تقویت کننده شنوایی ،فناوری های مربوط به کاشت حلزون ،معیارهای کاندیداتوری ،انتظارات ،جلسات ارزیابی و مسائل مالی ارائه می گردد.

9. هماهنگ سازی خدمات مربوط به محیط آموزشی کودک

Ø    بازدید از مدرسه کودک، قبل از عمل کاشت حلزون

Ø    ارائه اطلاعاتی به معلم درباره مراقبت از پروتز ،استفاده از آن ،حل مشکلات مربوط به آن و جلسات آموزشی مربوط به افزایش مهارتهای شنیداری و زبانی کودک

Ø    مشاهده کودک در محیط کلاس

Ø    ارائه توصیه هایی در مورد رفع نیازهای شنیداری کودک در کلاس

10. تعیین گوشی که قرار است کاشت حلزون را دریافت نماید.

معیارهای کاندیداتوری کاشت حلزون برای کودکان:

1.کم شنوایی حسی عصبی شدید تا عمیق دوطرفه (آستانه های تقویت نشده بایستی بیشتر از 90 دسی بل )در بالاتر از 1000 هرتز .

در خردسالان، با انجام آزمون های الکتروفیزیولوژیک همچون ASSR و ABR می توان به تایید کم شنوایی و تعیین آستانه شنوایی پرداخت.

2. سن 12 ماهگی یا بیشتر

3. عدم بهره مندی یا حداقل بهره مندی از سمعک

در خردسالان، شاخص فوق با توجه به نبود پیشرفت در رشد مهارت های ساده شنوایی علیرغم ارائه تقویت مناسب و برنامه های جامع نوتوانی شنوایی، آشکار می گردد.

به علاوه، پاسخ دهی والدین به پرسشنامه های بیمار محور همچون MAIS و یا IT- MAISE نتیجه فوق را مشخصمی نماید.

در کودکان، حداقل بهره مندی از سمعک با بدست آمدن امتیازاتی معادل 30 درصد یا کمتر در آزمونهای  بازشناسی گفتار در مجموعه باز همچون  MLNT یا LNT     نمود می یابد.

4. نداشتن کنترااندیکاسیون پزشکی یا رادیولوژیک برای انجام جراحی

5. جایگاه کودک در محیط آموزشی که در برنامه ریزی برای رشد مهارتهای شنوایی، نقش برجسته ای دارد.

6. انگیزه خانواده و مشاوره با کودک در شرایط نیاز

معیارهای کاندیداتوری کاشت حلزون برای بزرگسالان:

1.حداقل کم شنوایی دوطرفه متوسط در فرکانسهای پایین و کم شنوایی

عمیق(آستانه های تقویت نشده بیشتر از 90 دسی بل HL) در فرکانسهای میانی و بالا

2. عدم بهره مندی یا حداقل بهره مندی از سمعک.

کسب امتیاز 60 درصد یا کمتر در آزمونهای ضبط شده بازشناسی جمله در مجموعه باز در شرایط شنیداری تقویت شده و استفاده تنها از حس شنوایی.

کسب امتیاز 50 درصد یا کمتر در آزمونهای ضبط شده بازشناسی گفتار در مجموعه باز در گوش مورد نظر برای کاشت حلزون.

3. نبود کنترااندیکاسیون پزشکی یا رادیولوژیک برای جراحی

4.انگیزه بیمار و وجود انتظارات مناسب از کاشت حلزون

مزایای کاشت حلزون در کودکان

از آنجائی که کودکان بهتر از بزرگسالان اطلاعات را می توانند دریافت کنند خیلی بهتر میتوانند استفاده بهینه از کاشت حلزون داشته باشند.

شنوائی بسیار محدود در کودکان میتواند تاثیرات بسزائی در توانائی یادگیری زبان و توسعه سایر توانائی ها وی داشته باشد.

گفتار بیشتر کودکانی که از کاشت حلزون استفاده میکنند بسیار واضح تر و قابل فهم تر از کودکان همسن خودشان میباشد که از سمعک استفاده میکنند. 

نتایج کاشت حلزون در کودکان خردسال و بزرگسالانی که بعداز زبان آموزی دچار ناشنوائی شده اند بسیار بهتراز بزرگسالانی که ناشنوای مادرزادی و قبل از آموزی هستند میباشد.

کاشت  حلزون شنوائی  موجب افزایش درک گفتار در افراد کم شنوا می شود ، سودمندی کاشت حلزون شنوائی ، بوسیله درصد گفتاری که فرد بدون لب خوانی قادر به درک آن است ، اندازه گرفته می شود.

گرچه تاثیرات کاشت حلزون را نمی توانیم در کودکان ناشنوا مادرزادی و بعداز زبان آموزی دقیقا ارزیابی کنیم اما می توانیم امیدوار باشیم که حساسیت شنوائی برای دریافت صداها در طول زندگی انها بیشترشده و استفاده بهتری از پروتز کاشت خواهند داشت. 

کاشت  حلزون شنوائی  برای چه کسانی مفید است؟

کودکان با کم شنوائی شدید تا عمیق و بزرگسالان که بعد از زبان آموزی ناشنوا شده اند می توانند بطور موثری از کاشت حلزون شنوائی بهره مند شوند ، خواه کم شنوائی آنها مادرزادی باشد و خواه اکتسابی.پیش بینی این که ،کاشت حلزون شنوائی  برای چه افرادی مفید است ،غیر ممکن می باشد اما توجه به موارد ذیل ضروری می باشد:

به دلیل نقش مهم شنوائی  در پیشرفت زبان ،بنظر می رسد کاشت حلزون شنوائی در سنین ابتدائی بهتر باشد

افرادی با حافظه گفتار و زبان ، نسبت به کسانی که تجربه ای از گفتار و زبان ندارند ،بهره بیشتری از کاشت حلزون شنوائی خواهند برد. هرچه مدت کم شنوائی طولانی تر باشد، سودمندی کاشت حلزون شنوائی محدودتر خواهد شد.

عمل جراحی در کودکان بین 2-1 سال و در بالغین حداکثر یکسال بعد از کم شنوایی عمیق توصیه می شود

کاشت حلزون در اطفال (قسمت اول)

کاشت حلزون در اطفال

(قسمت اول)

کاشت حلزون چیست؟

برخی کم شنوایی ها در حد شدید هستند و باقیمانده ی شنوایی یا وجود ندارد و یا در حد بسیار کمی است و بیمار نمی تواند که حتی از قوی ترین سمعک ها نیز به طور قابل توجهی بهره ببرد.

پروتز حلزون شنوائی تبدیل به یکی از مشهورترین روش ها برای درمان کم شنوایی  عمیق در قرن 20  شده است و وسیله الکترونیکی است که برای کمک به افرادی که دارای کم شنوائی شدید تا عمیق هستند و از سمعک هیچ بهره ای نمی برند ، ساخته شده است.

کاشت حلزون روشی مطمئن و موثر برای درمان کم شنوایی های متوسط تا عمیق در کودکان و بزرگسالان می باشد وبطوری است که محدوده 100 تا6000 هرتزی فرکانس های گفتاری را در حدود شدتی تقریبی 20 تا40 دسی بل پوشش می دهد .

پروتز حلزون شنوائی  اصوات را به امواج (سیگنال) الکتریکی کد بندی شده ، تبدیل می کند. این سیگنال الکتریکی ، عصب شنوائی را تحریک کرده و مغز آن را بعنوان صوت تفسیر می کند

اجزای کاشت حلزون(بخش خارجی  و داخلی)

کاشت حلزون از اجزای درونی که در طی عمل جراحی کار گذاشته می شوند و نیز قسمت های بیرونی تشکیل شده است .

1.بخش داخلی :

بخشی که در طی جراحی زیر پوست جایگذاری می شود و کاشت حلزون شنوائی نامیده می شود.

این اجزا که در طی عمل جراحی کاشت می شود،عبارتنداز:

1.گیرنده(حلقه القای درونی) که سیگنال را از فرستنده بیرونی جمع آوری می کند.

2.تحریک کننده ی الکتریکی با الکترودهایش، شامل الکترودهای درون حلزونی که اطلاعات رمزگذاری شده را به شکل سیگنال الکتریکی به باقیمانده ی تارهای عصب شنوایی می فرستند. بعلاوه یک الکترود زمین که در مکانی بیرون از حلزون قرار داده می شود.کویل بزرگترین قسمت بخش داخلی است که در طی عمل جراحی در استخوان ماستویید قرار می گیرد.از یک آهنربا(برای اتصال هدست خارجی) و یک آنتن که سیگنال را دریافت می کند تشکیل شده است.

2.بخش خارجی :

 بخشی که خارج پوست قرار می گیرد و بعنوان پردازشگر گفتار نامیده می شود.

این اجزای بیرونی عبارتند از:

1.میکروفون که اصوات را جمع آوری کرده و آن را به سیگنال الکتریکی تبدیل می کند.

2.پردازشگر گفتار که صوت را تجزیه و تحلیل کرده و به رمزهایی تبدیل می کند که ویژگی های متفاوت صوت را ارائه می کنند و در انواع جیبی(BW) و پشت گوشی(BTE) موجود است.

3.یک فرستنده(حلقه القای بیرونی)که از راه سیگنال الکترومغناطیسی یا فرکانس رادیویی(RF) اطلاعات رمزگشایی شده را به دستگاه کاشت حلزون منتقل می کند.

طرز عملکرد دستگاه کاشت حلزون

1-اصوات توسط میکروفون جمع آوری شده و از طریق سیمی به پردازشگر گفتار منتقل می شود

2- سپس سیگنال ها کدبندی می شود ( به الگوی ویژه ای از پالس های الکتریکی تبدیل می شود)

3- سیگنال های الکتریکی به کویل فرستاده شده و سپس از طریق پوست به پروتز منتقل می شود.

4- قسمت کاشت شده زیر پوست (کویل) ، سیگنال های الکتریکی را به الکترودهای داخل حلزون می فرستد.

5- الکترودهای داخلی حلزون امواج الکتریکی را در زیر عصب آزاد می سازد وعصب شنوائی ، این سیگنال های الکتریکی را گرفته و به مغز می فرستد،مغز این سیگنال ها را بعنوان صوت بازشناسی می کند.        

مراحل کاشت حلزون

اعضای تیم کاشت حلزون شنوائی  :

عمل کاشت حلزون شنوائی  در مراکز ویژه کاشت حلزون شنوائی  انجام می شود بیماران بطور معمول توسط پزشکان عمومی یا متخصص گوش و حلق و بینی به مرکز کاشت  حلزون شنوائی  ارجاع داده می شوند

اعضای تیم کاشت  حلزون شنوائی شامل  :

متخصص گوش و حلق و بینی : ارزیابی پزشکی

شنوائی شناس : ارزیابی توانائی شنیداری،فیتینگ پردازشگر، برنامه ریزی و پیگیری

جراح   : ارزیابی پزشکی ،جراحی و مراقبت پس از عمل

درمانگر گفتار و زبان:  ارزیابی وضعیت گفتار و زبان ،توانبخشی و حمایت

مربی آموزشی  :  ارزیابی محیط آموزشی ،نوع یادگیری و موارد توانبخشی

روانپزشک و روانشناس بالینی : ارزیابی وضعیت روانی، انتظارات خانواده و دستگاه حمایتی

هماهنگ کننده تیم کاشت :    هماهنگی ارزیابی ها و دیگر توانائی های سیستم

مدیر اجرائی  :  رسیدگی به صورتحساب ها و کمک در بازپرداخت ها

عمل جراحی:

Ø       معمولا جراحی بین 2-5 ساعت وقت می گیرد .خطرات عمل جراحی کاشت  حلزون شنوائی  کم بوده و نظیر سایر عملهای گوش است

Ø      بیهوشی عمومی بطور طبیعی داده می شود

Ø      موی اطراف گوش جائیکه برش داده می شود تراشیده می شود

Ø      بستری در استخوان ماستوئید ایجاد کرده می شود

Ø      یک دریچه ای در حلزون ایجاد می شود

Ø      نوار الکترودی وارد حلزون می شود

Ø      نوار الکترودی و کاشت در جای خود محکم می شود

Ø      عملکرد الکترود قبل از اینکه برش بسته شود ، امتحان می شود

Ø      بیمار بعد از به هوش آمدن ممکن است درد داشته باشد که با مسکن درمان می شود

Ø      بیمار بسته به حال عمومی پس از  دو روز یا حتی کمتر مرخص می شود

توجه

توضیح کامل تر عمل جراحی در مقاله کاشت حلزون در کودکان که بر اساس رفرنس2002 کتز می باشد،موجود است.

منابع جدید آزمون دکتری (Ph.D.) شنوایی شناسی

1) الکتروفیزیولوژی شنوایی

1.       Hall JW, editor. New Handbook of Auditory Evoked potentials. Boston: Pearson Education Inc. 2007. 2.       Katz J, Medwetsky L, Burkard R, Hood L. Handbook of Clinical Audiology. 5th Edition. Baltimore: William & Wilkins. 2009. 3.       Jacobson GP, Shepard N. Balance Function Assessment and Management. Plural Publishing Inc. 2007.

2) علوم اعصاب شنوایی و تعادل

1.       Baloh RW, Honrubia V, Kerber KA. Clinical Neurophysiology of the Vestibular System. 4th Edition. Oxford University Press. 2011. 2.       Achrupp J, Nelken I, King A. Auditory Neuroscience Making Sense of Sound. The MIT Press. 2011. 3. James O. Pickles. An Introduction to the Physiology of Hearing, Third Edition, 2008

3) توانبخشی شنوایی

1.       Geffner D, Ross-Swain D. Auditory Processing Disorders: Assessment, Management and Treatment. Plural Publishing Inc. 2007. 2.       Valente M, Hosford –Dunn H, Roeser RJ. Audiology Treatment. Thieme. 2007. 3.       Herdman S. Vestibular Rehabilitation. FA Davis. 2007. 4.       Katz J, Medwetsky L, Burkard R, Hood L. Handbook of Clinical Audiology. 5th Edition. Baltimore: William & Wilkins. 2009.